حدیث روز
امام علی (علیه السلام) می فرماید : هر کس از خود بدگویی و انتقاد کند٬ خود را اصلاح کرده و هر کس خودستایی نماید٬ پس به تحقیق خویش را تباه نموده است.

جمعه, ۱۰ فروردین , ۱۴۰۳ 20 رمضان 1445 Friday, 29 March , 2024 ساعت تعداد کل نوشته ها : 469 تعداد نوشته های امروز : 0 تعداد اعضا : 11 تعداد دیدگاهها : 2×
پژوهشی در خصوص معرفت نفس(شيماء مطهريان)
۰۳ دی ۱۳۹۹ - ۱۹:۴۵
شناسه : 882
12

به نام خدا تکلیف میان ترم درس معرفت نفس استاد طباطبایی معنای اصطلاحی معرفت نفس یا علم النفس انسان شناسی یا خود شناسی است. در زبان فارسی اصیل نفس را روان می گویند. روان شناسی در دنیای غرب به غیر از معرفت نفسی است که در دنیای شرق مطرح است. روان شناسی دنیای غرب بعضا […]

ارسال توسط :
پ
پ

به نام خدا

تکلیف میان ترم درس معرفت نفس استاد طباطبایی

معنای اصطلاحی معرفت نفس یا علم النفس انسان شناسی یا خود شناسی است.

در زبان فارسی اصیل نفس را روان می گویند. روان شناسی در دنیای غرب به غیر از معرفت نفسی است که در دنیای شرق مطرح است. روان شناسی دنیای غرب بعضا با معرفت نفس کاری ندارد و شناخت نفس را ضروری نمی دانند.

علم النفس همان معرفت نفس است که انسان خودش را یعنی نفس خویش را  بشناسد.

خودشناسی مقدمه خودسازی است. معرفت نفس مقدمه تهذیب نفس است.

از نظر قرآن کریم حیات طیبه انسانی مرهون اصلاح نفس و خودسازی است. انسان حیوانی است بالفعل، انسانیت او بالقوه است، با خودسازی، انسانیت انسان به فعلیت می رسد و این بدون خودشناسی ممکن نیست.

اولین قدم معرفت نفس یقظه است و آن بیداری است. سقراط فلسفه را از آسمان به زمین آورد. فلسفه یعنی معرفت نفس. آنکس که حق معرفت نفس روزیش شد، فیلسوف و حکیم می شود.

در مبحث علم النفس مهمترین بحث، اهمیت معرفت نفس است.

امام علی (ع): معرفة النفس انفع المعارف؛ معرفت نفس سودمندترین اگاهی هاست زیرا نور علم و معارف آنگاه در جان انسان می تابد که انسان بتواند ظرف علم را درون خودش مهیا کند. جان انسان ظرف علم است. تا انسان درون خویش را برای افاضه علم مهیا نکند علوم و معارف به جان او افاضه نمی شود و این در پرتو معرفت نفس حاصل می گردد.

معرفت نفس مقدمه همه معارف است. انسان در مرحله اول باید خود را بشناسد تا بتواند جانش را با علوم و معارف سنخیت بدهد .

تا جان انسان به تجرد کامل نرسد علوم که مجرد است در جان انسان قرار نمی گیرد.

علم از طرف معلم حقیقی افاضه می شود معلم حقیقی نیز خداوند سبحان است. در قران کریم آمده است: اقرأ و ربک الاکرم…خدای کریم است که در سفره کرامت او به انسان علم می دهد بنابراین بر اساس لزوم سنخیت محل شروق نور الهی و افاضه فیض علم و اشراقات عقلی باید امری غیرمادی باشد و آن قلب انسان است که مجرد است و آن حقیقت انسان است که می تواند به تجرد تام راه یابد.

معرفت نفس دو قسم است:

قسم اول: انسان شناسی و روان شناسی (معرفت نفس علمی)

قسم دوم: خودشناسی و روان کاوی (معرفت نفس عملی)

معرفت نفس علمی با مطالعه حاصل می شود.

معرفت نفس عملی همان خودشناسی است که به کارهای عملی مربوط می شود هم از حیث بدن و مزاج و هم از حیث روح و روان.

مزاج انسان که معتدل باشد انسان سالم است. بدن ابزار تکامل روح است و اگر بدن سلامت خود را از دست بدهد جان در سیر تکاملی می ماند زیرا در ابتدا جان نیازش به بدن زیاد است. نفس در ابتدای تکونش مادی است و نیاز مبرم به بدن دارد.

موضوع عرفان اسلامی دو بخش است:

بخش اول: توحید چیست؟  (عرفان چیست؟)

بخش دوم: موحد کیست؟ (عارف کیست؟)

معرفت نفس جزو عبادتهای علمی انسان است. قرآن کریم هدف خلقت انسان را عبادت می داند. (و ما خلقت الجن و الانس الا لیعبدون)

امام رضا(ع) در تعریف عبادت می فرمایند: انما العبادة التفکر فی امرا… عزوجل

منظور از عبادت زیاد نماز خواندن و زیاد روزه گرفتن نیست، بلکه تفکر است در امر الهی است.

پس عبادت دو نوع است: عبادت علمی و عبادت عملی

نماز و روزه و حج و خمس و زکات و … جزء عبادات عملی انسان است اما تفکر جهان شناسی و خداشناسی عبادت علمی محسوب می شود.

تهیه کننده:  شيماء مطهريان

ثبت دیدگاه

  • دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تیم مدیریت در وب منتشر خواهد شد.
  • پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
  • پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.