در قرآن کریم دلایل و علل زیادی برای استمداد از درگاه پروردگار بیان گردیده که چکیده‌ی آن را می‌توان در این موارد خلاصه نمود:
۱٫ سختی
خداوند تبارک از سختی و گرفتاری به عنوان یکی از عوامل توجه و استغاثه‌ی بندگان به پروردگار خویش یاد کرده و می‌فرماید:
«وَ مَا أَرْسَلْنَا فىِ قَرْیةٍ مِّن نَّبىٍِّ إِلَّا أَخَذْنَا أَهْلَهَا بِالْبَأْسَاءِ وَ الضَّرَّاءِ لَعَلَّهُمْ یضَّرَّعُونَ»[۳۶]
«و ما در هیچ شهر و آبادى پیامبرى نفرستادیم مگر اینکه اهل آن را به ناراحتیها و خسارتها گرفتار ساختیم، شاید (به خود آیند، و به سوى خدا) بازگردند و تضرع کنند!»
هنگامی که گروهی از بندگان، به نبوت پیامبران ایمان نیاورده و بر کفر اصرار می‌ورزیدند، خداوند برای امتحان، آنها را به سختی و بلا گرفتار می‌کرد، تا با این وسیله اظهار عجز و تذلل نموده و پس از تصدیق پیامبران، از این گرفتاری نجات پیدا کنند.[۳۷]
۲٫ ظلم
ستم به انسانهای مظلوم و ناتوانی آنها در دفاع از خود، موجب می‌شود که دست نیاز خود را به سوی پروردگار بلند کرده و با استغاثه از او طلب یاری نمایند:
«…وَالْمُسْتَضْعَفِینَ مِنَ الرِّجَالِ وَ النِّسَاءِ وَ الْوِلْدَانِ الَّذِینَ یقُولُونَ رَبَّنَا أَخْرِجْنَا مِنْ هَذِهِ
الْقَرْیةِ الظَّالِمِ أَهْلُهَا وَاجْعَل لَّنَا مِن لَّدُنکَ وَلِیّاً وَاجْعَل لَّنَا مِن لَّدُنکَ نَصِیرًا»[۳۸]
«چرا در راه خدا، و (در راه) مردان و زنان و کودکانى که (به دست ستمگران) تضعیف شده‌اند، پیکار نمى‌کنید؟! همان افراد (ستمدیده‌اى) که مى‌گویند: پروردگارا! ما را از این شهر (مکه)، که اهلش ستمگرند، بیرون ببر! و از طرف خود، براى ما سرپرستى قرار ده! و از جانب خود، یار و یاورى براى ما تعیین فرما!»
هنگامی که پیامبر اکرم(ص) به همراه تعدادی از مسلمانان مکه به مدینه مهاجرت نمودند، گروه دیگری از مسلمین مستضعف که شامل زن و بچه بودند، در چنگال اشراف و مشرکین گرفتار آمده و توانایی نجات خود را نداشتند؛ لذا به خدا پناه برده و با استغاثه نجات از دست ظالمین را طلب نمودند.[۳۹]
۳٫ هدایت خواهی
حق طلبی و راه درست یافتن برای خود و فرزندان، از جمله عواملی است که در آیات الهی به صورت استغاثه از ناحیه‌ی خداوند مطرح شده است:
«وَالَّذِى قَالَ لِوَالِدَیهِ أُفٍ‌ّ لَّکُمَا أَتَعِدَانِنىِ أَنْ أُُخْرَجَ… وَ هُمَا یسْتَغِیثَانِ اللَّهَ…»[۴۰]
«و کسى که به پدر و مادرش مى‌گوید: اف بر شما! آیا به من وعده مى‌دهید که من روز قیامت مبعوث مى‌شوم؟!… و آن دو پیوسته فریاد مى‌کشند و خدا را به یارى مى‌طلبند…»
این آیه به خانواده‌ای اشاره می‌کند که والدین آن مسلمان و عارف به حق هستند و علی‌رغم تربیت و کوشش آنها برای خداپرستی فرزندشان، فرزندان به خداوند کفر می‌ورزند؛ لذا والدین در مقابل این سرکشی فرزند به خدای متعال استغاثه کرده و از او می‌خواهند تا آنها را با دلایل قانع کننده و همچنین متمایل کردن دل آنان به سوی ایمان، راهنمایی و کمک کند.[۴۱]
ثبت دیدگاه