خلاصه سیری در مناجات خمس عشر(خاکپور)

بسم الله الرحمن الرحیم

خلاصه سیری در مناجات خمس عشر:

استاد:ایت الله حسینی املی

جلسه ١-مناجات التائبین

خلاصه این مناجات:خدایا ما را موفق به توبه کن.

توبه(مقدمات توبه، توبه، نتیجه توبه)

توبه:بازگشت. بازگشت به کجا؟ کجا بودیم؟

بیراهه بودیم یا در صراط مستقیم خیلی از مقصد فاصله داریم

گناه دو معنی دارد:١- انحراف رفتن:بازگشت دارد.

٢-کند رفتن:سرعت دادن دارد.

اول باید ببینیم که از توبه نکردن چه ضرری را تحمیل می کنیم.

آنهایی که احساس ضرر ندارند موفس به توبه نخواهند شد.

تائب باورش بیاید که بد کرده است و این آغاز سیر و سلوک است.

اولین قدم، فهمیدن زشتی گناه است، شناخت گناه است.

جنایات در جایی است که حق الناس است. ذنب، مطلقِ گناه است.

جلسه٢- مناجات التائبین

توبه دو حالت دارد: ١-نادرستی وضع موجود

٢-آینده مطلوب

توبه بازگشت از گناه است،

انابه الهی است، رویکرد الهی است.

در توبه، فرض شکست هست ولی در انابه معنا ندارد.

انابه در قرآن:

١- در قول(و ما یتذکر الا من ینیب(غافر/١٣))

٢- در عمل(و انیبوا الی ربکم(زمر)) عملاً کاری کنید که مورد رضایت خدا باشه

٣-از باطن خودتان(من خشی الرحمن بالغیب و جاء بقلب منیب(ق/٣٢)) با خدا ارتباط پیدا کنید.

لسان دلال، نهایت اوج امید است. یعنی پناه بردن به خود خدا با ناز و کرشمه

گناهان به کبیره و صغیره تقسیم می شود.

گام اول توبه پشیمانی است و گام دومش امید است.

داستان گنهکار و رسوا نشدن او در در بین جمع در زمان موسی ع در نیامدن باران به خاطر گناهان او

روایت: گناهان شما را متعفن کرده، خود را به توبه معطر کنید.

توبه، حیات بخش است.

جلسه ٣-مناجات الشاکین

شکایت مقدماتی دارد، ما بفهمیم به ما ظلم شده، احساس تعدّی

جبهه مقابل شکایت هم جایی است که به حقمان برسیم.

گام سومیعنی بتونیم حقی را که گرفته ایم نگه داریم.

در اینجا ما از نفسمان شکایت می کنیم ثانیاً به خدا شکایت می کنیم که می تواند حقمان را بگیرد، ثالثاً ما بتوانیم حق خود را نگه داریم.

نفس با ما چه کرده؟ عمرمان را گرفته، گناه را برای ما لذیذ جلوه داده، توجیه کرده

نفس اوایل، گناه را تزیین می کند.

نفس اماره جایی است که می دانیم گناه زشت است ولی آن را انجام می دهیم.

در، به روی هیچکس بسته نیست، نه یوسف ع و نه ابراهیم ع

نفس مسوله، لوامه، ملهمه

با امام زمانت خود را وزن کنید یعنی ببین ایشان از تو راضی است؟

ترازوی قیامت چیست؟ علی ع

روایت: الصراط امیرالمومنین و ائمه علیهم السلام

جلسه ۴-مناجات الشاکین

شکایت جایی می‌کنیم که :

١)چیزگرانبهایی از ما رفته

٢)پیش کی شکایت می کنی؟

٣)از دست چی شکایت می کنی؟

 ۴)اگر چیزی را که رفته بود  گرفتی، ظالم دوباره به شما دست برد نزند.

١)چه از دست دادی؟حضور و مراقبه ایمان و تقوا

٢)به کجا شکایت میبری؟ خداوند

٣)از دست کی شکایت می کنی؟ نفس نفس بیرون از ذات درون ماست.

شیطان بیرون است ولی دستیارش یعنی نفس که ستون پنجم است در درون ماست.

مرتبه ای از مرتبه وجودی ماست. بیشترین ترس، از نفس مسوّله است. از بزشتی گناه در نظر ما می کاهد.

شوق به معصیت نفس مسوّله است.

رقّت قلب چیست؟ تن دادن به باورهای الهی و پذیرش معارف الهی و حق.

جلسه ۵-مناجات خائفین

این مناجات ها هم در افراد متفاوت فرق دارد، هم در یک فرد در حالات مختلف فرق دارد.

این پانزده مناجات،بیانگر حالات مختلف یک فرد است.

این مناجات بالسان دلال یعنی ناز و کرشمه است.

کریم الصفح یعنی بزرگوارانه صفحه گناهان ما را ورق می‌زند بدون نگاه کردن.

روایت :درباره زمینه خوف: امام صادق علیه السلام به اسحاق: از خدا بترسید گو این که خدا را می بینی و اگر تو خدا را نمی بینی او که تو را می بیند و اگر فکر می کنی که خدا تو را نمی بیند کفر است و اگر می‌دانی که خدا تو را می‌بیند سپس گناه کنی او را اهون الناظرین حساب کرده‌ای.

روایت :وصیت لقمان چه بود؟ امام صادق علیه السلام: عجایب بود و عجیب‌ترین چیز به پسرش گفت که از خدا بترس به گونه ای که اگر خوبی‌های همه انس جن را در نامه اعمالت ثبت کنند از عذاب الهی در امان نباش و امید داشته باشی که اگر با گناهان همه انس و جن باشی به تو رحم کند که رحمتش بر غضبش برتری دارد. بحارالانوار، کتاب ایمان و کفر، باب خوف و رجاء

جلسه ۶-مناجات خائفین

خوف از آلام استحقاقی مثل ترس مجرم از قاضی عادل که دهشت گویند.

خوف به معنای وحشت که ترس از درنده خویی است مثلاً ترس از گرگ.

وجل یک خوف تعظیمی است یعنی از عظمت شخص مقابل.

ترس به معنای وحشت نمره منفی دارد.

دهشت و وجل نمره مثبت دارد.

روایت :ترس حافظ قلب است و امید نفس را می پروراند.

دعا به لسان خوف دلا لی است.

اسماءالله آخر دعا، ضمانت الهی است. پیامبر صلی الله :مومن بین دو خوف است، یکی گناهان گذشته و یکی هم آینده.

جلسه ٧- مناجات الراجین(امیدواران)

لحن این دعا امیدوارکننده است.

این دعا مکمل دعای قبلی است زیرا خوف و رجا با هم هستند.

خوف و رجا را ترازوی در نظر بگیرید که شاهین آن توبه است.

به شفاعت شهدا، والدین، فرزندان، ائمه ع، پیامبر ص، امیدوار باشید.

امام حسین علیه السلام در شب عاشورا: هر کسی که از بابت مال مردم دینی دارد برود و آن را بپردازد.

رجای صادقانه باید در امتداد خوف صادقانه باشد.

با ب رجاءدر کتاب اوصاف الاشراف خواجه طوسی مطالعه شود.

کتاب مواعظ العددیه از آیت‌الله مشکینی

امام رضا ع :٧چیز است که انسان خودش را مسخره می کند:

١)به زبان استغفار می کند اما از قلبش پشیمان نیست.

٢)درخواست توبه دارد ولی تلاشی نمی کند.

٣)درخواست توفیق دارد ولی تلاشی نمی کند.

۴)درخواست بهشت دارد ولی مشکلات را تحمل نمی کند.

۵)یاد مرگ می کند ولی آماده مرگ نیست.

۶)یاد خدا می کند و مشتاق ملاقات خدا نباشد.

٧)اصرار بر گناه دارد و درخواست عفو دارد.

روایت: المستغفرین بغیر رجوعٍ فقد استهزء بالله