نفحات الهی

تعریف نفحات الهی
در لغت «نفحه» به معنای «دمیدن»، «وزیدن» و «نسیم» آمده است.۱

نفحات الهی در اصطلاح
اما در اصطلاح اخلاق و عرفان چون تجلیات اسمائی و اوصافی حضرت ذوالجلال است.

انواع و مراتب نفحات
تفحات الهی را در دو مورد عام و خاص مورد شناسائی قرار داده و تلاش بر این است که از هر کدام جداگانه سخن گفته شود. گو این که بی نهایت نوع و مرتبه نفحه می تواند وجود داشته باشد لیکن ناگزیر باید به چند موقف درشت آن اشاره داشت تا که از بحث استفاده ای پایدار حاصل آید. اما چرا بی نهایت نسیم است چون از جانب بی نهایت بی حد و حصر نازل گشته و کمال انسانی در یک افق و سطح توقف نداشته پس می تواند اهل سلوک را در مرتبه خود پاسخ گو باشد. خداوند را بر ما این نسیم جان فزایش دریغ نداشته و این مرده دلان را حیاتی نو بخشد تا که بار به سر منزل مقصود رسانیم و در دار امن و قرار هم نشین دوستان خواصّش گردیم که بر این کرامت هر دعا و نیاز به درگاهش بر خود لازم و ضروری می دانیم. به امید لطف بی کرانه اش..

نفحات عام الهی
چون خوان گسترده الهی همه انسانها را در بر گرفته، و كسی نیست كه بر آن دعوت نشود، ما به این وزش بهشتی نفحه عام می گوئیم. البته این اقتضای فضل و لطف خداوند متعال به صورت جبری حاصل می‌آید. در بیانی از پیامبر اكرم (صلی الله علیه و آله) نقل شده: ”إنَّ لِرَبِِّكُم فی أیَّامِ دَهرِكُم نَفَحَات، فَتعَرَّضوُا لَهُ، لَعَلَّهُ أن یُصِیبَكُم نَفحَه مِنهَا، فَلا تُشقوُنَ بَعدَهَا اَبَدا“،۲ ”البته در روزگار عمر شما نسیم هائی از طرف خداوند بر شما می وزد، پس خود را در معرض آن ها قرار دهید. باشد كه نسیمی از او به شما بوزد، تا این كه بعد از آن هرگز به شقاوت نیفتید.“ كسی كه از این الطاف الهی قدر شناسی كند به خوان خصوصی خداوند متعال دعوت می شود. این به دلیل شكر گذاری بنده است كه خداوند وعده فزونی بر آن داده است. ”لَئِن شَكَرتُم لَاَزیِدَنَّكُم…“۳  ولی اگر قدر ناشناسی و ناسپاسی كند همان نعمت را نیز از دست خواهد داد. ”وَ إِن كَفَرتُم إنَّ عَذَابیِ لَشَدیِد…“۴  البته فاصله زمانی دو نفحه بیشتر شده و سطح آن نیز پائین تر خواهد آمد.

نفحات خاصّ الهی
هنگامی كه شخص از نفحه های الهی بهره بهینه برد، درهای رحمت او بر این بنده گشوده می‌گردد و در دوران حیات او به كراتی بیشتر با برد كیفی برتر نسیم های الهی بر او می وزد. این مرتبه ویژه اوصیاء و اولیاء اوست كه آن عزیزان شاكر نعم او نیز هستند. ”وَ لَو أنَّ اَهلَ القری آمنوا، و َاتَّقوا لَفَتَحنَا عَلَیهِم بَرَكَات مِنَ السَّماءِ وَ الأرضِ“۵  اگر اهل آن قریه ها ایمان آورده و با تقوا شده بودند به قطع بر آن ها بركاتی را از آسمان و زمین می‌گشودیم.

————————–

پی نوشت ها:

۱٫ لوئیس، المنجد، تحت واژه نفح.
۲٫ كراجكی، كنزالعمال، ح ۲۱۳۲۴٫
۳٫ سوره مباركه ابراهیم، آیه ۷٫
۴٫ همان.
۵٫ سوره مباركه اعراف، آیه ۹۶٫

حجت الاسلام والمسلمین آقاتهرانی