عوامل غفلت در قرآن کریم

مهم‌ترین عواملی که قرآن از آن ها به عوامل غفلت زا یاد می کند و موجبات حسرت را در قیامت برای کافران و مشرکان و منافقان فراهم می آورد، عواملی هستند که آدمی را از حق و حقیقت دور می سازد و در حوزه بینشی و نگرشی آنان تأثیرات بدی به جا می گذارد. از این رو آنها در حوزه بینش و نگرش، تحلیل درستی از موقعیت خود و خدا و هستی و موجودات آن و نیز آفرینش نداشته و جهان را بیهوده و بی‌هدف می‌انگارند. این بینش و نگاه موجب می شود که نسبت به دین و آموزه‌های وحیانی واکنش منفی بروز دهند (انعام آیه۲۷ و نیز حجر آیه۲ و مریم آیه۳۹) و به انکار قیامت و معاد (انبیاء آیه ۹۷) و پیامبران و آموزه های وحیانی بپردازند (انعام آیه۲۹تا ۳۱). در عمل و رفتار فردی و اجتماعی منفعت جویی و دنیاطلبی را اصالت بخشند و نسبت به دیگران استکبار ورزیده و گرفتار غرور بیجا شوند. به جای آن که خدا محوری را اصل در هستی بدانند خود محوری و در نهایت انسان محوری را اصالت بخشیده (زخرف آیه۳۶و ۳۸) و تنها به خود و در نهایت به انسان می‌اندیشند و در زمین فساد و تباهی می‌کنند. از آن جایی که بسیاری از آنان خود محور و مستکبر هستند (زمر آیات۵۵و ۵۶) و به دین و آموزه ای وحیانی باور ندارند نه تنها به اعمال صالحی چون احسان (زمر آیات۵۶و ۵۸) و انفاق (قلم آیات ۱۷و ۱۹و ۲۴و ۳۱) روی نمی آورند بلکه به اعمال زشت و نابهنجار دامن زده و خود بدان گرایش و تمایل دارند (بقره آیه۱۶۷). هرگونه عمل صالح و پسندیده ای را ترک می کنند (اعراف آیه۵۰و ۵۳) با ظلم و ستمگری در حق دیگران (مریم آیات۳۸و ۳۹) و طغیان گری (قلم آیات ۱۷و ۱۹و ۲۴و ۳۱) قتل (آل عمران آیات ۱۶۷و ۱۶۸) و کفر روشن (توبه آیه۵۵ و حجر آیه۲) بر رفتار نادرست خویش پا می فشارند و این گونه است که عمر خویش را تضییع کرده و با رفتار نادرست، همه فرصت‌ها را از دست می دهند(مؤمنون آیات۹۹و ۱۰۰). قرآن در آیاتی چون آیه۳۰ سوره یس مشرکان را افرادی برمی شمارد که به تمسخر پیامبران می‌پردازند؛ زیرا اعتقادی به ارتباط میان خدا و انسان و آموزه های وحیانی ندارند. تمسخر تعالیم پیامبران و آموزه های وحیانی و کوتاهی نسبت به حقوق الهی (زمر آیات۵۵و ۵۶) و اعراض از آیات روشنگر و هدایت‌گر کتب آسمانی چون قرآن (فرقان آیه ۲۷و ۲۹) بی تقوایی (زمر آیه۵۶ و ۵۷) مال دوستی (توبه آیه۵۵) دلبستگی و فریفتگی به مال و دارایی (کهف آیات۳۲و ۳۴و ۳۶و ۴۲) و نیز دلبستگی به فرزندان از عوامل غفلت و در نهایت حسرت هستند (توبه آیه۵۵) .