هادی
«هادی» اسم فاعل از مادّه ی «هدایت» است.
«راغب» می گوید: هدایت یعنی راهنمایی و دلالتی که همراه با لطف و دقت باشد. هدایت پروردگار نسبت به انسانها چهار نوع است:
۱) هدایت عام و تکوینی که بر عقل و هوش و جوارح انسان می نماید.
۲) هدایت تشریعی که توسط انبیا و ائمه (علیهم السلام) و نزول قرآن و امثال آن انجام می گیرد.
۳) هدایت خاص که توفیق چنین هدایتی نصیب اشخاص مؤمن و متّقی خواهد شد.
“هر کس به خدا ایمان آورد خداوند قلبش را هدایت می کند”. «تغابن/۱۱»
۴) هدایت اخروی و آن عبارت از هدایت به بهشت می باشد.
این هدایتهای چهارگانه به ترتیب نصیب انسان می شود و اگر کسی از مرتبه ی نخست محروم باشد به مرحله ی دوم راه نمی یابد و به همین ترتیب در مورد مراحل بعدی.
یک نگاه اجمالی به آیات قرآن به خوبی روشن می سازد که قرآن هدایت و ضلالت را فعل خدا می شمارد و هر دو را به او نسبت می دهد مثلاً در آیه ی ۹۳ سوره نحل آمده است: «ولی او هر کس را بخواهد هدایت می کند و هر کس را بخواهد گمراه»، و شبیه این تعبیر در مورد هدایت و ضلالت در آیات زیادی از قرآن مجید به چشم می خورد که مفسران راههای مختلفی را در توضیح و تفسیر این آیات انتخاب کرده اند، اما دقیق ترین تفسیری که با همه ی آیات هدایت و ضلالت سازگار است، این است که بگوییم: “هدایت تشریعی” به معنی ارایه طریق، جنبه ی عمومی و همگانی دارد و هیچ قید و شرطی در آن نیست، چنان که در آیه ی ۳ سوره ی دهر آمده: «ما راه را به انسان نشان دادیم خواه شکرگزاری کند یا کفران» و نیز در آیه ی ۵۱ سوره ی آل عمران می فرماید: «تو همه ی انسانها را به صراط مستقیم دعوت می کنی» بدیهی است دعوت پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) مظهر دعوت خداست، چرا که هرچه او دارد از خدا دارد.
اما «هدایت تکوینی» به معنی ایصال به مطلوب و گرفتن دست بندگان و گذراندن آنها از تمامی پیچ و خمهای راه و حفظ و حمایت از آنها تا رساندن به ساحل نجات که موضوع بحث بسیاری دیگر از آیات قرآن است این نوع هدایت هرگز بی قید و شرط نمی باشد.
ثبت دیدگاه