کندی؛ ابو یعقوب بن اسحاق کندی(حدود۲۶۰_۱۸۵ هـ ق)
وی اشراف زادهای عرب بود که از حکومت مأمون تا متوکّل عباسی را درک نمود و به جهت تمکّن مالی و نفوذ در دربار خلافت، با به خدمت گرفتن مترجمان معروف، نظارت بر ترجمهی متون علمی به عربی و اصلاح و تصحیح آنها، نقشی مهم در نهضت ترجمه داشت. از مهمترین ویژگیهای شخصیتی وی میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
_نخستین فیلیسوف مسلمان
کندی که به فیلسوف عرب معروف است، مخستین فرد مسلمانی است که به شهادت تاریخ، در دوران ترجمه، علاوه بر تکرار، تلخیص، تفسیر و شرح آراء فیلسوفان یونانی، خود نیز به تفکّر عقلی و فلسفه ورزی پرداخت و با تألیف نخستین آثار مستقل فلسفی در جهان اسلام، در جمت ارائه دیدگاههای فلسفی درباب هستی تلاش نمود. به علاوه، وی که به زبان و ادبیات عرب تسلّط داشت، با جعل اصطلاحات فلسفی به زبان عربی و نگارش اوّلین قاموس فلسفی عربی با عنوان«رساله فی حدود الاشیاء و رسومها»، در جهت تومی سازی افکار فلسفی نیز گام برداشت.
_ جامعیت علمی
کندی نه تنها در فلسفهی اسلامی، بلکه در علوم مختلف مانند منطق، هندسه، حساب، موسیقی، طب، نجوم، فلکیات، احکام، سیاست، نفس و….، از پیشگامان دانشمندان مسلمان و حتی از بزرگترین دانشمندان عصر خویش به شمار میآمد و از این جهت، دانشمند ذوالفنون لقب گرفته است.
_ پیشگام در آشتی دین و فلسفه
از اوّلین و مهمترین دغدغههای فیلسوفان مسلمان که در واقع، نخست، متکلّم و عالم دین بودند، دفاع از عقاید دینی، نشان دادن سازگاری و هماهنگی بین عقل و وحی و نفی تنافی بین فلسفه و دین بوده است. کندی، نه عنوان نخستین فیلسوف اسلامی، در این زمینه نیز پیشگام بوده و در جهت نگارش فلسفه یونانی هماهنگ با دین اسلام، بسیار تلاش نموده است. وی با تقسیم علوم به دو دستهی الهی و انسانی، علوم الهی یا وحیانی را مختص نبی و علوم انسانی یا عقلانی را به سایر انسانها مربوط میداند و بیان میکند که هرچند بین این دو دسته علوم، تمایز وجود دارد اما تنافی و تضاد نیست.
_ زمینه ساز ظهور فلسفهی اسلامی
با وجود اهمیت بسیار کندی از جهت شروع فلسفه ورزی و هستی شناسی عقلانی در میان مسلمین، اما وی آراء بدیع چندانی که موجب تأسیس مکتب فلسفی جدید در عرض مکاتب فلسفی یونانی شود، ارائه نداده است. و از این حیث، وی مؤسّس فلسفهی اسلامی شناخته نمیشود بلکه زمینه ساز ظهور فلسفهی اسلامی به شمار میآید و تلاشهای وی، راه را برای فلاسفهی بزرگ مسلمان همچون فارابی، ابن سینا و…. هموار نمود.
ثبت دیدگاه