با استفاده از مباني عرفاني در تبيين جامعيت انسان مي‌توان ارائه داد، آن است كه انسان كامل مظهر اسم جامع «الله» است و همچنان‌كه اين اسم داراي جامعيت كامل نسبت به جميع اسمای الهیه است، مظهر او نيز اين‌چنين خواهد بود؛ چرا كه در سلسله بحث‌هاي مربوط به تعين دوم گفته شد: دو امر عمده در تعين دوم مي‌گذرد؛ يكي چينش اسم‌ها كه از اسم الله شروع مي‌شود و سپس به امهات اسماء و براساس تناکح اسمایی، نام‌هاي خدا تا بي‌نهايت پيش مي‌رود و ديگري چينش اعيان ثابته كه مظاهر اسم‌ها بوده و از مظهر و عين ثابت اسم الله آغاز و به‌ترتيب تا بي‌نهايت پيش مي‌رود. در اين ساختار، انسان كامل همان مظهر و عين ثابت اسم جامع «الله» است.
مطابق اين تحليل، انسانْ صاحب مقام جمعي است و به تعبير عرفا، انسان «حق‌ّ خلق» است؛ زيرا هم جهت خلقي دارد و هم تا صقع ربوبي و اتحاد با اسم جامع «الله» پيش رفته است.
ثبت دیدگاه